Tuyển sinh đại học theo khối có còn phù hợp không?

Tuyển sinh đại học theo khối có còn phù hợp không? Đã đến lúc cần thay đổi?

Hiện nay, mặc dù các trường đại học đã đa dạng hóa phương thức tuyển sinh, nhưng câu hỏi đặt ra là: hình thức xét tuyển theo khối thi truyền thống liệu còn phù hợp trong bối cảnh triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018?

Cần xác định rõ năng lực chuyên biệt theo từng ngành học

TS Sái Công Hồng, nguyên Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT), cho rằng việc điều chỉnh tổ hợp xét tuyển đại học không nên thực hiện một cách tùy tiện mà cần có kế hoạch công bố sớm, giúp học sinh định hướng học tập ngay từ đầu cấp THPT.

Ông nhấn mạnh, để bảo đảm chất lượng đầu vào và tránh gây khó khăn cho thí sinh, các trường cần làm rõ các yêu cầu về năng lực nền tảng cũng như chuyên biệt đối với từng ngành học. Dựa vào đó, các tổ hợp môn thi dùng để xét tuyển cần được xác định theo hướng khoa học và thực tiễn hơn.

Bên cạnh đó, mọi thay đổi trong phương thức tuyển sinh nên được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng, có tính khoa học rõ ràng, thay vì những quyết định vội vàng. Điều này đòi hỏi cơ quan quản lý giáo dục cần sớm ban hành các quy định cụ thể, giúp các trường có căn cứ điều chỉnh tổ hợp xét tuyển một cách hợp lý. Điều này cũng góp phần xây dựng một kỳ thi công bằng, minh bạch hơn cho thí sinh.

Xét tuyển tổng hợp – hướng đi của các trường chú trọng chất lượng

GS.TS Trần Thiên Phúc, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa (ĐHQG TP.HCM), cho biết: để tuyển được sinh viên có năng lực phù hợp, trường đã áp dụng phương thức xét tuyển tổng hợp trong ba năm qua và sẽ tiếp tục đẩy mạnh trong năm 2025.

Phương thức này dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, với trọng số cụ thể: 90% điểm học lực (bao gồm điểm học bạ THPT theo tổ hợp xét tuyển, điểm thi tốt nghiệp và điểm kỳ thi đánh giá năng lực), cùng với điểm về các hoạt động xã hội, thể chất, nghệ thuật…

Việc đánh giá theo nhiều thành phần giúp phản ánh toàn diện năng lực thí sinh, giảm sự phụ thuộc vào một kỳ thi duy nhất, đồng thời đảm bảo công bằng khi mọi thí sinh đều được đánh giá dưới cùng một tiêu chí tổng hợp. Đây cũng là xu hướng tuyển sinh hiện đại, tương đồng với các đại học hàng đầu thế giới.

Thống kê cho thấy số lượng thí sinh đăng ký vào phương thức này tăng mạnh hằng năm, và kết quả học tập của các sinh viên trúng tuyển theo phương thức tổng hợp thường cao hơn, phản ánh hiệu quả của cách tuyển sinh này.

Tuyển sinh ngành Y: Cần nhiều hơn là điểm số

PGS.TS.BS Vương Thị Ngọc Lan, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Y Dược TP.HCM, nhấn mạnh rằng: ngành Y cần một cách tiếp cận mới trong tuyển sinh, phù hợp với yêu cầu đào tạo nhân lực y tế toàn diện về chuyên môn, đạo đức và tâm lý nghề nghiệp.

Bà cho rằng không nên chỉ dựa hoàn toàn vào điểm thi tốt nghiệp THPT, mà nên kết hợp giữa đánh giá học thuật, phẩm chất cá nhân và năng lực chuyên môn. Trong đó, điểm thi chỉ nên là điều kiện cần, kèm theo ngưỡng điểm tối thiểu (điểm sàn). Các trường có thể xây dựng kỳ thi riêng, kiểm tra sâu kiến thức môn toán, hóa, sinh, kết hợp đánh giá tư duy logic và nhận thức đạo đức nghề nghiệp.

Ngoài ra, hình thức xét hồ sơ cá nhân (bài luận nghề nghiệp, thư giới thiệu, thành tích học tập, hoạt động tình nguyện) và phỏng vấn trực tiếp cũng nên được triển khai. Phỏng vấn mô phỏng nhiều tình huống – như mô hình MMI ở Mỹ – có thể đánh giá khả năng giao tiếp, xử lý tình huống và thái độ nghề nghiệp, những yếu tố không thể hiện qua bài thi trắc nghiệm.

Bà Lan cũng đề xuất hướng đến mô hình tuyển sinh theo định hướng từ sớm, nhằm phát hiện đúng những học sinh có đam mê và phù hợp với ngành nghề, tránh tình trạng chọn ngành vì áp lực từ gia đình.

Chuyển đổi từ cách tuyển sinh theo khối truyền thống sang các phương thức đánh giá toàn diện, kết hợp nhiều tiêu chí là xu hướng tất yếu trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Tuy nhiên, điều này cần có lộ trình rõ ràng, sự đồng bộ giữa các bên liên quan và sự chuẩn bị kỹ càng từ phía học sinh. Chỉ khi đó, tuyển sinh đại học mới thực sự công bằng, hiệu quả và bền vững.

Xem thêm:
Mở rộng tuyển sinh IELTS, quân đội thêm tổ hợp xét tuyển

Tuyển sinh lớp 10 năm 2025 có nhiều thách thức và cơ hội